Wat is angst?
Angst & een "Stille Ruimte" benadering
1. Wat is angst eigenlijk?
"Een emotie gekenmerkt door spanning, bezorgdheid en fysieke veranderingen"
Angst is een natuurlijke functie van het lichaam, een signaal. Het signaal gaat door het filter van je amygdala, ofwel je reptielenbrein. Je reptielenbrein stamt uit de tijd van de holbewoners, toen natuurlijke dreiging overal op de loer lag. Deze oer-informatie is ingebouwd in ons systeem en wordt van generatie op generatie doorgeven, ter bescherming van het voortbestaan van onze soort.
Als je ergens van schrikt of bang bent, geeft het amygdala jou het signaal: ga je vechten of vluchten? Of bevries je, als een konijn dat in de koplampen van een naderende auto kijkt? Deze reacties hebben we nog steeds.
Het reptielenbrein functioneert buiten je bewuste controle en reguleert in levensbedreigende situaties je vitale lichaamsfuncties, zoals je hartslag, de ademhaling en je bloedsomloop.
Er zijn de mildere varianten van angst zoals bezorgdheid, zenuwachtigheid, onrust, ongemak. Voorbeelden van de extremere varianten van angst zijn paniek, paniekaanvallen of angststoornis.
Uit onderzoek blijkt dat bijna 20% (!) van de Nederlanders op 65-jarige leeftijd, wel eens last heeft gehad van een angststoornis. Slechts een zeer klein gedeelte ervan ontving hiervoor een behandeling.
Welke vormen angststoornissen zijn er?
Angststoornissen worden onderverdeeld in de volgende categorieën:
⇒ Gegeneraliseerde angststoornis
Overmatige, langdurige angst en zorgen over alledaagse zaken. Mensen met deze vorm hebben moeite om de oorzaak te herleiden. Het is de meest voorkomende angststoornis.
⇒ Paniekaanvallen
Stoornis die wordt gekenmerkt door plotselinge aanvallen van intense vrees. Dit kan kort tot soms uren aanhouden. Iemand die een paniekaanval krijgt, kan dit foutief interpreteren als een levensbedreigende kwaal. deze mensen vertonen sterke risicomijdende gedragsveranderingen.
⇒ Specifieke/enkelvoudige Fobie
Irrationele angst voor een specifiek object of situatie. De oorzaak is bekend, ook dat de reactie overdreven is, maar de angst wordt nog niet goed beheerst. Bijvoorbeeld angst voor spinnen of voor kleine ruimtes.
⇒ Sociale Fobie
Angst voor openbare verlegenheid of angst voor het oordeel van anderen, zoals plankenkoorts, faalangst, angst voor intimiteit, angst voor vernedering. Mensen met sociale fobie vermijden sociale contacten of openbare gelegenheden.
⇒ Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Deze vorm van angststoornis kan ontstaan als je onderdeel (dader, slachtoffer, getuige) bent geweest van een traumatische gebeurtenis, zoals militaire strijd, verkrachting, dwang, opsluiting, geweld, gijzeling of ernstig ongeval. Vaak ervaren deze mensen flashbacks en vertonen zij gedragsveranderingen om triggers te vermijden.
⇒ Dwangstoornis (OCS - obsessief-compulsieve stoornis)
Gekenmerkt door steeds terugkerende handelingen of gedachten, die als opdringerig en verontrustend worden ervaren. Mensen ervaren deze handelingen als vervelend en onnodig, maar blijven ermee doorgaan, omdat het de angst verlicht. Voorbeelden zijn: voortdurend handen wassen, lichtschakelaars checken, aantal passen en stoeptegels tellen.
⇒ Scheidingsangststoornis
Deze vorm wordt gekenmerkt door angst bij scheiding van een persoon of plaats die hem/haar veiligheid biedt. Scheiding kan resulteren in paniekaanvallen. Veelal voorkomend bij kinderen.